ประวัติความเป็นมาของ
มหาปัญญาวิทยาลัย
สถาบันสมทบมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

โดยดำริของพระเดชพระคุณ พระมหาคณานัมธรรมปัญญาธิวัตร เจ้าคณะใหญ่ อนัมนิกายแห่งประเทศไทย ที่จะจัดตั้งสถาบันอุดมศึกษาของคณะสงฆ์อนัมนิกาย ในเบื้องต้นได้เริ่มจัดตั้งในวัดของคณะสงฆ์อนัมนิกายที่ตั้งอยู่ในกรุงเทพมหานคร ความไม่ลงตัวในด้าน สถานที่จัดตั้งจึงทำให้โครงการต้องชะลอไป ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๔๕ ได้มีการประชุมคณะสงฆ์ ณ วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร โดยมีพระเดชพระคุณ เจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) เป็นประธานการประชุม โดยมีตัวแทนจากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และเจ้าคณะใหญ่อนัมนิกาย พร้อมคณะสงฆ์อนัมนิกาย ในที่ประชุม มีมติจัดตั้งวิทยาลัยสงฆ์ของอนัมนิกาย ณ ที่ธรณีสงฆ์วัดถาวรวราราม หาดใหญ่ และได้สถาปนานามว่า “มหาปัญญาวิทยาลัย” โดยมี องพจนกรโกศล (บุญส่ง เหยี่ยวหาย) เลขานุการเจ้าคณะใหญ่อนัมนิกาย และเจ้าอาวาสวัดถาวรวราราม หาดใหญ่ เป็นผู้รับมอบหมายจัดตั้ง เริ่มเปิดดำเนินการเรียน การสอนในเดือนมิถุนายน พ.ศ. ๒๕๔๕ เป็นต้นมา โดยใช้ภาษาอังกฤษเป็นสื่อการสอน ในปีเดียวกันได้มีการประชุมนักวิชาการ ณ มหาวิทยาลัยหาดใหญ่ เพื่อจัดทำแผนพัฒนา ๕ ปีแรก โดยมีพระเดชพระคุณ เจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ เป็นประธานการประชุม มีพระเทพโสภณ อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เป็นผู้บรรยายในหัวข้อ “การพัฒนาการศึกษาคณะสงฆ์” นับเป็นการพัฒนาการศึกษาก้าวสำคัญของคณะสงฆ์อนัมนิกาย ปัจจุบันมีพระภิกษุทั้งในและต่างประเทศที่จบการศึกษาจากมหาปัญญาวิทยาลัย และได้รับปริญญาจากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยที่ตั้งมานานกว่า ๖๐ ปี และมีพระภิกษุอนัมนิกายที่ได้จบการศึกษาจากมหาปัญญาวิทยาลัยแล้วไปเผยแผ่และศึกษาต่อในประเทศสหรัฐอเมริกา ๖ รูป

คณะสงฆ์อนัมนิกายภายใต้การนำของพระเดชพระคุณ พระมหาคณานัมธรรมปัญญา ธิวัตร ได้จัดระบบการศึกษาของคณะสงฆ์ตั้งแต่ระดับมัธยมจนถึงอุดมศึกษา เพื่อส่งเสริม การศีึกษาความรู้ความสามารถของพระภิกษุสามเณรให้มีศักยภาพในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในโลกกว้างต่อไปอย่างมั่นคง